ACTUS PRIMUS
Recitativo
HYACINTHUS
Amice! Iam parata sunt omnia.
Aderit, ut spero, cum sorore dilecta meus ad sacra,
quae constituit actutum pater.
ZEPHYRUS
Ni fallor, est Apollo, quem colitis.
HYACINTHUS
Hic est.
ZEPHYRUS
Apollini ergo tanta sacrificia parat Oebalus?
An alios nescit in coelis Deos?
An Semelis ergo natus, an Juno, Venus, Diana,
Mars, Vulcanus, an Superum potens caput atque
Princeps ture nil vestro indigent?
HYACINTHUS
Quibusque consecramus,o Zephyrus, Diis,
nullusque nostris vacuus a templis abiit: at solus
istud Apollo sibi templum suo vindicat honori.
Genitor hunc magnum Deum veneratur, et ego
veneror exemplo patris.
ZEPHYRUS
O care! Quam libenter offerem ilia pectusque,
si tu Apollo mihi meus fores!
HYACINTHUS
Dilecte, quid me, Zephyrus, permisces Diis?
Honore non me dignor, at novi bene: extorsit ista
nimius in Hyacinthum amor.
(Venit Oebalus et Melia)
Sed en! sorore comité nunc genitor venit.
OEBALUS
Dic Nate! Num parata sacrificio hostia et ignis?
HYACINTHUS
Ecce Genitor! Ad nutum omnia parata
praestolantur adventum tuum.
OEBALUS
Bene: ergo succendatur a flamine focus, et
ture plurimo ara praegravis gemat, fumusque
sacrificantis in nubes eat.
MELIA
Heu genitor! Atra nube tempestas minax ingruit,
et omnis glomerat huc noctem polus.
OEBALUS
Adeste! Longioris impatiens morae Apollo tus
et hostiam a nobis petit. Fugiet ad istas saeve
tempestas preces, et blanda facies Solis his iterum
plagis redibit...
Agite! fundite et mecum preces.
Nº 1 Chorus et Oebalus
CHORUS
Numen o Latonium!
Audi vota supplicum,
qui ter digno Te honore
certant sancte colere:
hos benigno Tu favore
subditos prosequere.
OEBALUS
O Apollo, creditam
tibi semper protege
et dignare lumine
Oebali Laconiam.
CHORUS
Numen o Latonium, etc.
(Fulmen ignem et aram destruit)
Recitativo
MELIA
Heu me! Periimus! Numen heu nostras preces
respuit!
OEBALUS
An aliquis forsan ex vobis Deum violavit?
MELIA
Haud me, Genitor, ullius ream invenio culpae.
HYACINTHUS
Semper hunc colui Deum.
(Zephyrus)
O Zephyre! Quantum timeo,
ne verbis tuis haec ira sit succensa,
quae dixisti prius.
ZEPHYRUS
(Hyacinthus)
Hyacinthe! Si me diligis, cela patrem, et verba
prolata prius a nobis tace!
OEBALUS
Extintus ignis, ara subversa, hostia contempta
nobis grande praesagit malum! Heu totus hoc
concussus a fulmine tremo!
HYACINTHUS
Erigere mentem, Genitor! Insontem geris animum,
quid ergo Numine a bono mali metuas?
Ab isto fulmine es laesus nihil,
nostrumque nemo,
quotquot adsumus, ruit.
Vivimus, et omnes pristinus vigor beat:
hinc terruisse voluit hoc fulmine
Deus terras, potestas pateat ut mundo magis,
maneatque cum fiducia in nobis timor.
Nº 2 Aria
HYACINTHUS
Saepe terrent Numina,
surgunt et minantur,
fingunt bella,
quae nos angunt,
mittunt tela,
quae non tangunt;
at post ficta nubila
rident et iocantur.
Et amore
et tremore;
gentes stringunt subditas:
nunc amando,
nunc minando
salva stat auctoritas.
Saepe terrent...
Recitativo
OEBALUS
Ah Nate! Vera loqueris: at metuo tamen,
Apollo ne fors perdat hoc igne Oebalum.
(Accedit Apollo)
APOLLO
Apollo vestras audit, o credite! preces suamque
pollicetur his terris opem, recipere si velitis
hunc modo exsulem iramque fulminantis exosum
Iovis.
OEBALUS
Quid?... Numen hac sub veste pastoris latens
in nostra praesens regna suscipi cupit?
HYACINTHUS
En Genitor! Ut lusisse nos Superi solent! iam tibi
medelam saeva post vulnera Deus adfert, tuamque
regiam praesens beat.
MELIA
O quam beato sidere haec nubila dies nos recret,
ipse Apollo dum nostros lares optatus hospes
visitat!... O quantus decor! quae forma!...
quanta dignitas!... quanta omnibus gloriaque
membris atque maiestas sedet!
APOLLO
Melia! Quid in pastore tam dignum
vides suspensa quod mirere?
MELIA
Video...
APOLLO
Et quid vides? Eloquere pulcra!
MELIA
Video pulcrum Apollinem, cui cum parente corda
iam dudum obtuli.
APOLLO
Quod obtulisti pectus,
haud revoca amplius;
hoc inter orbis dona praeprimis placer.
ZEPHYRUS
(Hyacinthus)
Hyacinthe! quantum timeo praesentem Deum!
HYACINTHUS
(Zephyrus)
Me quoque tremenda dignitas timidum facit.
APOLLO
Hyacinthe! amicum semper addictum tibi habebis
in me, amare si Deum potes.
HYACINTHUS
O quanta res, diligere si Hyacinthus potes!
ZEPHYRUS
(fra sé)
Heu! nunc amatum Apollo mihi puerum rapit!
OEBALUS
Beata dies! Numen o sanctum! meos, manere
si dignaris, ingredere Lares, diuque me rogante,
nobiscum mane.
APOLLO
Habebis in me, crede, tibi facilem Deum.
Nº 3 Aria
APOLLO
Iam pastor Apollo
custodio greges,
nixus et baculo
vigilans sto:
iam pascere nolo
et visito reges,
iam medicinas
mortalibus do.
Moestus levare,
aegros iuvare
est sola tangens
Apollinem res:
hinc me manente,
vobis favente
rex omni rege
beatior es.
Recitativo
OEBALUS
Amare numquid filia, haud dubito, Deum, favore
qui ter dignus est nostro, potes?
MELIA
Quid loquere Pater?... Apollo mortalem sibi
me coniugali cupiat adiungi toro?
OEBALUS
Dubitare noli, Apollo te sponsam petit, meumque,
libertate sed nata utere tua, roganti placidus
adsensum dedi.
MELIA
Negare cum me Genitor! Adsensum putes?
quae virgo contemsisse divinum virum tantosque
honores, stulta nisi et animi impotens fuerit, et
obstitisse fortunae velit?
OEBALUS
Prudenter istud, nata! Coniugium eligis; sic
namque per te frater et genitor tuus, sic et nepotes
sorte divina eminent, sic nostra diva efficitur
his facibus domus.
MELIA
Dic, ubi moratur Apollo?... Colloquio illius
o ut liceret optimo actutum frui!
OEBALUS
Cum fratre disco ludit et Zephyro simul in nemore.
At huc redibit, ut spero, citius tuumque
me praesente consensum petet.
MELIA
O petat! habebit omne, quod pectus cupit.
Nº 4 Aria
MELIA
Laetari, iocari
fruique divinis honoribus stat,
dum Hymen optimus
taedis et floribus
grata beata
conubia iungit et gaudia dat.
Iam diva vocabor,
si Numen amabo;
per astra vagabor
et nubes calcabo:
et urbes, et regna devoveant se,
et Fauni adorent et Satyri me.
Laetari, iocari, etc.
(Accedit Zephyrus)
Recitativo
ZEPHYRUS
Rex! de salute filii est actum: iacet Hyacinthus!
OEBALUS
Heu me! nuntium o tristem nimis!
Qua morte cecidit?
ZEPHYRUS
Ictus a disco ruit.
OEBALUS
Quis filium occidissi non timuit meum?
ZEPHYRUS
Apollo.
OEBALUS
Contremisco!
MELIA
Superi quid? Deus, qui me beare voluit, hic fratri
necem sit machinatus?
Ista quis credat tibi?
ZEPHYRUS
Vera loquor, et testis ego pereuntis fui. Vix lapsus
est Hyacinthus, aufugi, malum ne simile feriat
forsan et nostrum caput.
OEBALUS
Sic ergo plectis Numen innocuos?... Favor,
quo te recepi, morte num nati unici dignus erat? ...
Ergo Meliam et natam quoque surripere patri
Numen o falsum paras?
MELIA
O absit a me, Genitor! Ut sponsum eliam, Deoque,
qui cruore germani madet, nuptura porrexisse
praesumam manus.
ZEPHYRUS
(fra sé)
Quid audio? An coniugia meditatur Deus?
An Meliam et rapuisse mihi amatam cupit?
Qui rapuit Hyacinthi, anne et istius mihi rapiet
amorem?
OEBALUS
Zephyre!
Quae causa improbum adegit hoc ad facinus?
ZEPHYRUS
Haud ullam scio, Natus ad amoenum litus Eurotae
stetit, discumque metae proximum adspieciens,
meus clamabat, ecce discus est vestro prior,
metamque tetigit. Apollo tum discum iacit,
loquentis et propellit in pueri caput, quo laesus iste
pronus in terram ruit. Non dubito, quin extinctus
hoc disci impetu fuerit.
OEBALUS
An sic furere non dubitat Deus, ut sibi benignum
privet et prole Oebalum? Exisse regno Numen
invisum mihi meisque iubeo. Zephyre! fac pellas
reum, maiora ne, vel plura mihi damna inferat.
ZEPHYRUS
Rex! regna tua sunt: ipse tu pelle impium. Tu
morte nati laesus es. Timeo Deum, qui fulmen hoc
torquetret in nostrum caput.
(fra sé)
Expellat utinam! Noster ut possit dolus latere;
nam caedis ego sum factae reus!
OEBALUS
Abibo! Vos manete! Si veniat Deus ad vos, abire,
Nata! Crudelem iube. Ad litus Eurotae ibo,
num vivat, meum videre natum. Forsan occurret
mihi Apollo, regnis Numen exosum meis.
(Abit)
ZEPHYRUS
(fra sé)
Succedit ad mea vota, succedit dolus, Maliaque
mea dilecta nunc coniunx manet.
MELIA
Non capio, cur Apolo ne laesus quidem necarit
unice ante dilectum sibi Hyacinthus. Amare
qui sororem me queat, si fratris ante polluat fato
manus?
ZEPHYRUS
Dilecta! ne mirare, quod tantum scelus Apollo
perpetrarit; haud nosti impium: astutus est,
crudelis, inconstans, levis: hinc exulare iussus est
coelis, suo furore ne turbaret unanimes Deos.
MELIA
Meliora credidisse de tanto Deo mens dictat.
(fra sé)
Ast incertus est animus tamen, timorque spesque
pectore alternant vices.
ZEPHYRUS
Melia! Quid animo volvis? Ah sponsum abiice,
cuius cruore dextra fraterno calet, Zephyrunque,
cuius ipsa sat nosti fidem, amore, quo beatus
efficiar, bea.
MELIA
Nunc fata fratris cogito,
haud Zephyri faces.
ZEPHYRUS
O dura! num sprevisse sic Zephyrum potes?
Nº 5 Aria
ZEPHYRUS
Eh! duos conspicis:
amantem et nocentem,
iuvantem et furentem;
cui manum porrigis?
Apollo te necabit:
at Zephyrus amabit.
Fraterno qui dexteram
tinxit cruore,
tentabit in tenera
plura sorore:
quem prudens eligis?
Recitativo
ZEPHYRUS
Heu! Numen! ecce! Numen huc gressum movet;
Melia, quid agimus? Indica effugii locum! timeo
ferocem.
MELIA
An ergo me solam obiicis? Subsiste!
Num iactata sic perstat fides?
ZEPHYRUS
Ne patere, quaeso,
ut noceat insonti Deus!
(Accedit Apollo)
APOLLO
Adesne latro!
Fraudis infandae artifex!
Hyacinthum amicum rapere non fuerat satis?
Rapuisse sponsam numquid et nostram simul, sceleste!
Tentas?
Crimen et mendax novis criminibus auges?
Impie! Iratum tibi quid possit,
experire, iam Numen modo!
Amantis et nocentis,
et iuste quidem nocentis experire vindictam Dei!
Irruite, venti!
Claude sceleratum specu Aeole!
ZEPHYRUS
Quid? Heu me!
(Zephyrus in ventum mutatis abripitur)
MELIA
Quid agis, o Numen grave!
Funeribus an replere vis regnum patris?
Iam fratre caeso occidis et Zephyrum simul?
Tyranne!
Nunc et Meliam et regem opprimes?
APOLLO
O cara!
MELIA
Quid! Vocasse me caram audes?
Cruente!
APOLLO
Me percipere si non sit grave...
MELIA
Est grave, tace! Atque nostra, sic genitor iubet,
illico relinque regna, ne noceas magis!
APOLLO
(fra sé)
Ah! Pone tandem fulmen o Superum Pater!
Quousque persequetur hic miserum furor?
Nº 6 Duetto
MELIA
Discede crudelis!
Gaudebo, tyrannus si deserit me! Vah!
Insolentem, qui violat iura!
Discede! Discede! Nam metuo te.
APOLLO
Est, crede! Fidelis,
est mitis Apollo, qui deperit te.
Quid? Innocentem sic abicis dura!
Sic perdis amicum, si reicis me.
Quem coeli premunt inopem,
an terris agat exsulem?
Manebo!
Quousque resederit dira,
quae pectora sauciat ira, latebo.
MELIA
Discede...
Recitativo
HYACINTHUS
Non est...
OEBALUS
Quis ergo, Nate!
Dic, si patrem amas, quis te peremit?
HYACINTHUS
Zephyrus... heu me!... si... Deus... adesset!...
OEBALUS
Heu, iam moritur!...
HYACINTHUS
O Pater!... Pater! Mors... est... acerba!
OEBALUS
Nate!
HYACINTHUS
Ge... nitor!... Ah! Vale!...
(Moritur)
OEBALUS
Hyacinthe!... Nate!... Vixit... exanimis iacet!...
Apollo, dixit, "innocens est, o Pater! Crede
mihi, non est; Zephyrus est auctor necis"
Sic ergo mecum, Zehpyre ter mendax! agis?
Sic Numen ipsum sceleris et tanti reum arguere,
sic me fallere haud regem times? Cruente!
Faxim crimen hoc proprio luas cruore!...
Mortem Filii an inultus feram?
Nº 7 Aria
OEBALUS
Ut navis in aequore luxuriante
per montes, per valles undarum iactatur,
et iamiam proxima nubibus stat;
et iamiam proximo tartaro nat:
sic bilis a pectore bella minante
per corpus, per venas, per membra grassatur;
Furore sublevor;
dolore deprimor.
Ira, vindicta conglomerant se,
atque quassare non desinunt me.
Ut navis...
(Accedit Melia)
Recitativo
MELIA
Quocumque me converto, crudelis Dei monumenta
detestanda conspicio. Prius perire Zephyrum
videram, et fratrem modo video natare sanguine
insontem suo.
OEBALUS
Quid comite nullo filia huc infers pedem?
An latro iamiam fugit?
MELIA
Hunc iussi illico vitare nostra regna; nam caedem
improbus nova gravare caede non timuit Deus.
OEBALUS
Quid loquere? caedem, Nata! Quam narras novam?
MELIA
O rex! Amicum rapuit, et Zephyrum quidem,
ventisque me vidente lacerandum dedit.
OEBALUS
O iustus est Apollo, dum plectis scelus, quod
imputavit perfidus et atrox Deo Zephyrus!
Hic auctor, filia! Est factae necis.
Non est Apollo: Zephyrus in fratrem
tuum discum agere non dubitavit.
MELIA
Unde autem, Pater! Haec nosse poteras?
OEBALUS
Natus haec retulit mihi, nam vivus est inventus
a nobis. Meis extinctus est in manibus.
MELIA
Heu me! Quid? Pater!
Quid ergo regno exise iussisti Deum?
OEBALUS
Filia! Dolore motus, et Zephyri dolus delusus
id iussisse me memini. Impium quis tale sibi
timuisset a Zephyro scelus?
MELIA
O Genitor! Omnes perditi iamiam sumus!
Discessit, heu! discessit a nobis Deus! O crede,
non inultus id probrum feret.
OEBALUS
Quid? Nata! Discessisse iam Numen putas?
MELIA
Nil dubito, namque exire de regno tuo Apollinem
ipsa, linquere et nostros lares iussi.
O ut hunc revocare non possem Deum!
OEBALUS
Heu! Fata quam sinistra nos hodie obruunt!
Nº 8 Duetto
OEBALUS
Natus cadit,
atque Deus
me nolente,
nesciente
laesus abit.
Regnum sine Numine
iam non diu stabit:
Numen! Quaeso, flectere,
et ad nos revertere!
MELIA
Frater cadit,
atque meus
te iubente,
me dolente
sponsus abit.
Sponsa sine complice
quaeso, quid amabit?
Noli sponsam plectere!
Numen! Ah regredere.
(Accedit Apollo)
Recitativo
APOLLO
Rex! Me redire cogit in Hyacinthum amor.
Ignosce, quod Numen ego tua regna audeam
praesens beare!
Disce, quid Numen queat!
Hyacinthe surge! Funus et flore aemulo nomenque
praeferente defuncti tege.
(Subsidens cum funere tellus Hyacinthus flores germinat).
OEBALUS
Quid video?... Surrexisse de nato meo conspicio flores?
MELIA
Numen o nimium potens!
Pudore me suffusa profiteor ream.
Ad verba Zephyri, patris ad iussa
omnia, quae me poenitet, feci.
OEBALUS
Optime parce Deus! Ignarus ego, quis fuerit necis
auctor patratae, pessimo Zephyro fidem habui,
meumque credidi Natum tua periisse fraude.
Zephyrus o quanta improbus induxit in regna mea,
ni parcas, mala!
MELIA
O Numen! Haud fuisse contemptum putes; abire
quod te iusserim, imprudens fui credulaque nimium,
et ira mihi verba abstulit, quae de dolore fratris
occisi meant.
APOLLO
Confide Rex! Apollo non fugiet tua regna. Manet,
et manebit heic tecum, fide iam stare si promissa
demonstres tua.
OEBALUS
Intelligo. Ecce Nata!
Te sponsam Deus dignatur elegisse.
MELIA
Num credam Deum amare posse Meliam?
APOLLO
O crede! Ipsemet Iupiter amare saepe mortales solet;
amare namque convenit tantum Diis:
vobis amari.
MELIA
Numen! En famulam, suo quae pro parente
pectus hoc offert tibi.
OEBALUS
Eh! Si placere sponsa mortalis potest, Apollo!
Nostra filiam adductam manu accipe, meoque
semper in regno mane. Hyacinthus obiit: alter
Hyacinthus mihi eris, manere filia hac factus gener,
regione si digneris in nostra.
APOLLO
Oebale! Accipio laetus Meliae oblatae manum,
rebusque semper, placidus adsistam tuis.
MELIA
Iustitia sic tua, Deus, elucet magis.
OEBALUS
Sic innocentem debita haud merces fugit.
APOLLO
Sic saecla te futura clementem sonent.
Nº 9 Terzetto
APOLLO
Tandem post turbida
fulmina, nubila,
tonantis murmura
pax alma virescit
et explicat se.
MELIA
Post vincla doloris
nos iungit amabile pignus amoris.
Post fata beata
nos taeda coronat et erigat te.
OEBALUS
Post bella furoris
vos iungit amabile pignus amoris.
Post fata optata
vos taeda coronat et excitat me.
APOLLO
Post monstra pavoris
nos iungit amabile pignus amoris.
Post fata sperata
nos taeda coronat et erigat te.
